Preek 1e zondag v/d Advent (jaar B). Marc. 13, 33-37. Als een dief in de nacht.

We gaan in de Advent verder op het spoor dat we de laatste zondagen al zijn opgegaan: dat van de waakzaamheid. Dat is nodig, want we hebben de neiging minder waakzaam te worden. Van alle ellende in de wereld zijn we aanvankelijk in shock, maar al snel slaat de gewenning toe. De beelden uit Oekraïne en Gaza, ze schokken ons al minder dan toen we de beelden voor het eerst zagen. Datzelfde geldt voor de zoveelste aardbeving of overstroming, waar ook ter wereld. We zappen weg van dit soort beelden, want we zijn erdoor verzadigd. Ik doe het zelf ook... Veel liever zijn we bezig met het gewone en alledaagse leven, ook in christelijk perspectief. Hoe scherp zien we nog uit naar de wederkomst van Christus? Als het zover is, krijg ik wel een berichtje, denk je dan.

Dat is het ene uiterste. Het andere uiterste is ook niet goed. Dat zijn mensen die hun hebben en houwen verkopen en zich terugtrekken in een grot in afwachting van de komst van de Heer. Aan de hand van allerlei dubbelzinnige betekenissen in de Bijbel berekenen zij wanneer de wederkomst gaat plaatsvinden. En als die berekening niet blijkt te kloppen, dan vinden ze wel weer andere aanwijzingen om een nieuwe voorspelling te doen. Ondertussen trekken ze zich van de noden en het lot van anderen niks aan. Beide uitersten – totale onverschilligheid enerzijds en volledige bezetenheid anderzijds – maken je blind voor wat er om je heen gebeurt. Beide zijn niet goed. Gezonde waakzaamheid voltrekt zich in het alledaagse leven. Leven In Coram Deo heet dat: leven in de aanwezigheid van de Heer, leven voor zijn aangezicht. Leef niet totdat Hij is wedergekomen, maar alsof Hij al is wedergekomen en midden onder ons is.

Jezus geeft vandaag het beeld van de huiseigenaar die naar het buitenland vertrekt en zijn huis laat bewaken voor inbrekers. Het beeld van de dief is geen positief beeld. Niemand vindt het leuk wanneer er in je huis wordt ingebroken. Je gevoel van veiligheid wordt geschonden. De plek waar je je op je gemak voelt en waar je jezelf kunt zijn, heeft dat gevoel van behaaglijkheid verloren. De wederkomst van de Heer is toch niet zo bedoeld? Nee, zeker niet. Toch gebruikt Jezus dit beeld van de inbreker en Hij bedoelt het opzettelijk negatief. Jezus wil ons namelijk waarschuwen voor het binnendringen van allerlei verzoekingen en verleidingen, die de focus op zijn wederkomst kunnen wegnemen. Dat zijn zaken die je het idee geven dat die wederkomst niet zo belangrijk is en dat leven In Coram Deo een wassen neus is, bedoeld om je onder de plak te houden.

Over dat soort verleidingen heb ik al eerder gepreekt. Thomas van Aquino brengt ze terug tot de ‘vier alternatieven voor God’: geld, macht, lust en eer. Er zijn er meer, maar die kun je tot deze vier herleiden. Geld, macht, lust en eer zijn in zichzelf niet verkeerd, maar als afgod breken ze in als een dief in de nacht en brengen je in een geestelijke roes, waardoor je minder waakzaam bent en je oog niet meer op de Heer is gericht. Wat houdt je scherp? Wat zorgt ervoor dat er niet wordt ingebroken? Dat is het gebed. Bidden wordt als hét medicijn genoemd tegen de alternatieven voor God. Daarmee heeft deze periode van de Advent veel gemeen met de periode van de Veertigdagentijd, wat ook een periode van (extra) gebed is. Immers, kort voor zijn lijdensweg en kruisdood roept Jezus zijn leerlingen op tot waakzaamheid: “Waakt én bidt, dat gij niet op de bekoring ingaat” (Marc. 14, 38). Jezus noemt waken en bidden in één adem. Beide zijn dus sterk op elkaar betrokken. 

Gebed is het wapen tegen onoplettendheid. Gebruik deze Advent om je gebedsleven een boost te geven. Je kunt dat doen door gebruik te maken van de kerststal. Zet de kerststal niet in één keer kant-en-klaar neer, maar beeldje voor beeldje, verspreid over de hele Advent, met het kindje Jezus als laatste. Je begint met de lege stal en maak dan ook je ‘innerlijke stal’ leeg. Laat die leegte ook echt even leeg zijn. Ga dan, dag na dag, figuur na figuur, de stal vullen, als een Ark van Noach in het klein. En bidt bij elk figuur. Bidt bij de schapen als beeld van jezelf: op zoek naar grazige weiden en wateren van rust (Psalm 23); bij de herders, dat je waakzaam blijft zoals herders waakzaam zijn; bij de lastdieren os en ezel: dat je kracht mag ontvangen om je lasten te kunnen dragen. Enzovoort, enzovoort. Zo vult zich de stal en zo vult zich ook je gebed. De kerststal is rijk aan archetypische figuren, die iets zeggen over jezelf. Zo bereid je je voor om de Heer te ontvangen, klein en kwetsbaar, maar met de grootste kracht die je gegeven kan worden: de liefde van God. Moge wij zo waakzaam en verlangend uitzien naar zijn komst. Door Christus, onze Heer. Amen.

Diaken Franck Baggen