Preek 21e zondag in het jaar C. Mat. 16, 13-20. U bent de Christus, de Zoon van God.

In het evangelie zitten we in het hoge noorden van het Beloofde Land. Jezus is met zijn leerlingen aangekomen in de stad Caesarea Filippi. Ze zijn ver weg van de drukte rond Jeruzalem, in de prachtige natuur, bij de bronnen van de Jordaan en de besneeuwde toppen van de Hermon. Deze plek is van grote symbolische betekenis. Verder naar het noorden kan Jezus niet gaan, of Hij verlaat het land van Israël. Vanaf hier keert Hij om en vertrekt Hij naar Jeruzalem. Hier begint de tocht die Hem brengt naar Golgotha.

Voordat Jezus aan die tocht begint, maakt Hij zijn leerlingen duidelijk wat het voor Hem betekent om naar Jeruzalem te gaan, namelijk zijn lijden en dood. De eerste stap daartoe is dat Hij zijn leerlingen hun geloof laat belijden. Hij stelt de vraag: wie zeggen de mensen dat Ik ben? ‘De mensen’ is het volk Israël, dat zijn de stamgenoten van de leerlingen, hun vrienden en kennissen, wellicht hun buren en familie. Het is een retorische vraag, want Jezus weet het antwoord. Hij wil dat zijn leerlingen het zeggen, opdat ze tot besef komen dat ze er alleen voor staan. De belijdenis die zij gaan afleggen strookt namelijk niet met die van ‘de mensen’. De mensen zeggen van alles, maar niet dat Jezus de Messias is. Daarin staan de leerlingen alleen. Zo staan ook wij met onze geloofsbelijdenis vaak alleen in onze sociale omgeving. Wie van uw vrienden, familie of collega’s belijdt hetzelfde geloof dat wij hier belijden? We staan, net als de leerlingen, alleen, maar met Jezus!

Oké, dat besef dringt dus tot de leerlingen door. Dan volgt de vraag: wie zegt gij dat Ik ben? Nu wordt het persoonlijk. Hier zien we weer Petrus die – bijna zonder nadenken – zegt: Gij zijt de Messias, de Zoon van de levende God! Weet hij wel wat hij zegt? Zijn antwoord is goed. Hij papegaait niet zomaar wat de mensen zeggen. Hij spreekt uit zijn hart. Zozeer zelfs, dat Petrus mogelijk zelf schrikt van zijn antwoord. Wat zei ik zojuist? Klopt dat wel? Ja, het klopt. Het klopt zo goed dat Jezus hem ‘rots’ noemt. Dat is niet een beschrijving van zijn karakter, maar heeft een diepere betekenis. Petrus wordt niet de rots ‘uit vlees en bloed’, zoals Jezus zei toen Petrus Hem de Zoon van God noemde, maar uit de Vader die in de hemel is. Het is een stille echo van Abraham, die ook rots werd genoemd (Jes. 51, 1-2). Zoals Abraham de aartsvader is van het Oude Testament – van de ‘oude Kerk’ zou je kunnen zeggen – zo wordt Petrus door zijn belijdenis de aartsvader van het Nieuwe Testament, van de ‘nieuwe Kerk’. Petrus is de eerste die Jezus als de Messias belijdt en dat geloof maakt hem tot de rots waar Jezus zijn Kerk op bouwt.

Vervolgens krijgt Petrus de sleutels van het rijk der hemelen overhandigd. Waarvan krijgt Petrus de sleutels? Vaak wordt dan gezegd ‘van de hemelpoort’, wat weer oorzaak is van vele mopjes over Petrus bij de hemelpoort, die daar beslist wie naar binnen mag en wie niet. Dat is een té simpele voorstelling van zaken! Welke betekenis de sleutels hebben wordt pas duidelijk als je het evangelie tot het einde toe leest. Het heeft betrekking op het openen en sluiten van het Schriftwoord, dat toegang verschaft tot het Rijk der hemelen. In Mat. 23 verfoeit Jezus de Farizeeën en Schriftgeleerden: “Wee u, gij sluit het rijk der hemelen af voor de mensen” (Mat. 23, 13). In feite ontneemt Jezus de Farizeeën en Schriftgeleerden hun macht en functie en geeft deze aan Petrus en de leerlingen.

Dan volgt het verbod van Jezus iemand te zeggen dat Hij de Messias is. Dat voelt als een domper op de feestvreugde. Immers, als eenmaal duidelijk is wie Jezus werkelijk is, dan kun je dit toch niet meer voor je houden? Dat klopt, maar we mogen hier niet te hard uit de startblokken springen. Het moet immers eerst nog Pasen worden. En Pasen wordt het pas na Goede Vrijdag! Wie Jezus ten volle is, wat Messias-zijn werkelijk betekent, wordt pas duidelijk na zijn lijden, dood en verrijzenis en het ontvangen van de Heilige Geest. In feite is pas na Pinksteren het plaatje compleet. Zover is het voor de leerlingen nog niet. Hier, bij de stad Caesarea Filippi, staan ze aan het begin van hun reis met Jezus naar Jeruzalem.

Het is een weg waarop ze nog veel hobbels te nemen hebben, zoals wij dat ook te doen hebben op onze geloofsweg. De weerbarstigheid van het leven maakt het soms moeilijk te geloven in Jezus. Tegelijkertijd maakt de weerbarstigheid van ons geloof het soms moeilijk voor Jezus om ons te helpen. Dat zien we heel duidelijk bij Petrus, als hij Jezus wil behoeden voor zijn lijden en dood, zoals we dat volgende week horen. Laten wij deze week die woorden van Petrus overwegen: Gij zijt de Christus, de Zoon van de levende God. Wat dat betekent horen we de volgende week. Door Christus, onze Heer. Amen.

Diaken Franck Baggen