Preek 4e zondag door het jaar. Marc. 1, 21-28.

Je hoeft de social media maar te bekijken, de televisie aan te zetten of de krant open te slaan en een waterval aan meningen wordt over je heen gestort. De een is nog stelliger dan de ander, soms onderbouwd en misschien wel vaker gebaseerd op wat er leeft in iemands onderbuik. Door de vele bomen wordt het steeds moeilijker om het bos nog te zien. In die wirwar aan visies, theorieën en standpunten moeten we dan nog een weg zien te vinden. Dat is soms nog een hele zoektocht. Hierbij helpt het niet dat een mening steeds vaker redelijk zwart/wit neergezet wordt en onze reactie louter uit ‘voor’ of ‘tegen’ zou moeten bestaan. Grijstinten lijken meer naar de achtergrond te verdwijnen en polarisatie neemt toe.

Het speelt op steeds meer gebieden, in onze leefomgeving, de politiek en zelfs de Kerk lijkt er niet aan te ontkomen. Gesprekken verharden en mensen lijken zich vast te zetten in het eigen gelijk en daar een identiteit aan te ontlenen. Het wordt er allemaal niet gezelliger op. Het roept de vraag op aan welke meningen je gezag toebedeeld. Dat is gelukkig iets van alle tijden. In het Evangelie komen we Jezus tegen die in zijn woonplaats Kafarnaüm les geeft in de synagoge. We horen hoe de mensen verbaasd zijn over wat Hij hen leert, want Hij spreekt, zo staat er: "Als iemand die gezag bezit". Dit in tegenstelling tot de Schriftgeleerden die ze vaker horen spreken. Wat Hij precies vertelt heeft, noemt de evangelist Marcus niet. Dat is vandaag dus even niet belangrijk. Het gaat er vandaag niet om wat Jezus zegt, maar hoe Hij het zegt, namelijk met gezag. Hij spreekt, met andere woorden, met overtuigingskracht. Je wilt naar Hem luisteren en doen wat Hij zegt.

De stem van Jezus klinkt natuurlijk nog steeds in onze tijd en het is onze uitdaging om die op het spoor te komen en gezag te geven. Ook dit is een uitdaging van alle tijden. We horen er al over in de eerste lezing uit het Oude Testament (Deut. 18, 15-20). In dit Bijbelboek kijkt Mozes terug op de bevrijding uit Egypte en de tocht die zij maakten door de woestijn. Hij probeert het Volk voor te bereiden op het moment dat zij het Beloofde Land binnen kunnen gaan. Hiervoor herhaalt hij de door God gegeven wetten. In het gedeelte van vandaag komen de profeten ter sprake. Profeten kan je zien als een soort woordvoerders, boodschappers van God. Zij ontvangen, bijvoorbeeld in een droom, een boodschap van God en geven dit door aan de anderen. Het is een belangrijke taak, waarbij mensen natuurlijk veel vertrouwen aan de woorden van de profeet schenken. Daar moet men geen misbruik van maken.

Mozes beschrijft dat als iemand zegt uit de Naam van God te spreken, zonder dat God hem daartoe de opdracht gegeven heeft, deze dan zal moeten sterven. Dus als jij je voordoet als een profeet en je de boel bij elkaar verzint, omdat het jou goed uitkomt, dan heb je een probleem! Jezus lijkt hier verderop in dit evangelie zelf wel iets genuanceerder op te reageren. In hoofdstuk 9 komen zijn vrienden Hem waarschuwen. Er is iemand die wonderen doet, kwade geesten wegjaagt, en dat alles in de Naam van Jezus. Het punt is: deze man hoort helemaal niet bij de groep rondom Jezus, dus hebben zijn leerlingen hem tegengehouden. Je moet natuurlijk wel je plek kennen. De Heer geeft hen een ander inzicht mee en stelt dat ze dat niet hadden moeten doen. Als iemand namelijk een wonder verricht in Jezus’ Naam, dan zal die in ieder geval niet slecht over Hem spreken: ‘wie niet tegen ons is, is voor ons.’ De maatstaf van Jezus is dus of de ander er iets goeds mee doet.

Ook vandaag zijn er ‘profeten’ te ontdekken die gezag in de schoenen geschoven krijgen. Bij sommigen is dit terecht en bij anderen kunnen we ons nog weleens achter de oren krabben. Er zijn genoeg zelfbenoemde profeten te bedenken die eerder vanuit de eigen onderbuik spreken en handelen om er zelf beter van te worden. Daartoe moeten wij ons dan verhouden, succes ermee! Gelukkig kunnen we hiervoor terecht bij de Kerk. Door Schrift en Traditie, eeuwen van gebed en reflectie, heeft de Kerk over heel veel nagedacht en een mening kunnen vormen. Die mening schuurt natuurlijk wel eens met hedendaagse opvatting, maar vormt juist daardoor een goede reisgenoot om deze wegen samen mee te gaan. Het klinkt misschien een beetje ouderwets, maar pak gerust eens de catechismus erbij. Zeker een modernere variant als de YouCat is erg concreet en daarmee toepasbaar.

Hierbij speelt het eigen geweten een cruciale rol. Dit is namelijk de meest verborgen kern en het heiligdom van de mens. Daar zijn we alleen met God en kan zijn Stem klinken. Door het geweten wordt de Wet geopenbaard die haar vervulling vindt in de liefde tot God en de naaste (cfm. Gaudium et Spes, par. 16). Om te onderzoeken of het daadwerkelijk God is die we horen, of dat we onszelf in de maling nemen, zullen we ons geweten de ruimte moeten geven. Dit begint er mee door het biddend te onderzoeken en de Heilige Geest te vragen je erin te begeleiden (Mat. 7, 7). Het is een levenslange uitdaging om daarin te groeien.

We bevinden ons in een ingewikkelde tijd waarin meningen zich snel en hevig kunnen afwisselen. Als gelovige mensen is het daarbij een prachtige uitdaging om ons daarin niet te laten meeslepen en ons te verliezen in makkelijke oneliners, maar juist elkaar te blijven zien als tochtgenoten op diezelfde weg. Als tochtgenoten helpt het niet om elkaar aan te spreken op de bagage die we dragen, maar helpt het soms meer om even een stukje mee op te sjouwen en zo iets van de Liefde van Christus in onze wereld te verspreiden. Dat is al uitdagend genoeg. Moge God ons op die weg voorgaan. Door Christus, onze Heer. Amen.

Pastor Sander Verschuur