Medemenselijkheid is nooit strafbaar

Een tijd je terug ging in de avond de deurbel bij de pastorie. Ik verwachtte niemand en besloot de bel gewoon te negeren. Er werd nogmaals gebeld, stiekem keek ik even uit het raam en ik zag iemand met een rugzak staan. Het gebeurt vaker dat er aangebeld wordt en men om hulp vraagt, vaak in de vorm van geld voor een treinkaartje, eten of een plek om te slapen. In alle eerlijkheid, ik had er geen zin in. Mooier maken kan ik het niet en ik negeerde de bel. Toen kreeg ik een smsje, doorgestuurd vanaf de Noodtelefoon. De deurbeller had het nummer gevonden en zijn vraag verzonden. Hij bleek een missionaris te zijn die een slaapplek zocht. Mijn motivatie en zeker de gastvrijheid en naastenliefde was nog steeds niet erg hoog, maar ik besloot dat ik hem minstens aan kon spreken; alvorens af te poeieren.

De missionaris vertelde dat hij, indachtig het Evangelie van vandaag, zonder spullen door Nederland trok om het Evangelie te leven en te verkondigen. Hij noemde bij een nieuwe orde te horen en liet filmpjes zien waarbij hij de Mis diende. Hij vroeg of hij op het plein voor de deur mocht liggen. Hij oogde vriendelijk. Toch had ik daar geen trek in en bedacht hem door te sturen naar de zusters. Zij hebben in ieder geval een bed. De zuster werd gebeld, maar zo noemde zij: ze lag al in bed. Om 5 uur ging de wekker en een vreemde man in huis, daar zat ze niet op te wachten. Logisch. Zelf keek ik hem nog eens aan en ik besloot hem binnen te laten. In de keuken kon hij in ieder geval droog en warm liggen en nog een kop koffie krijgen. Er ontstond een bijzonder en inspirerend gesprek. Hij vertelde over zijn leven en dat hij eens per jaar enkele weken zo’n reis onderneemt. Door de ontmoetingen die hij heeft worden mensen nieuwsgierig naar zijn verhaal en vertelt hij over Jezus. Het enige dat hij mee nam waren wat kleine spulletjes, een slaapzak en een kleine knuffel als reismascotte. Hij vertelde waar hij de dag ervoor geslapen had. Ook bij een priester, gelukkig is het een kleine wereld en deze bevestigde zijn lezing.

De volgende ochtend belde de zuster. Ze schaamde zich: ze had iemand de deur gewezen. Ik zei haar juist dankbaar te zijn; want daardoor kreeg ík de kans om deze wonderlijke kerel gastvrijheid te bieden. Een bijzondere ontmoeting was het gevolg. De volgende dag vertrok hij weer en ’s avonds werd ik gebeld door een kennis: “Ken jij een wonderlijke Fransman die missionaris zegt te zijn?” Ik kon hem gerust stellen. Op Instagram volgde ik hem. Steeds meer bekende gezichten doken hier op. We hadden allemaal iets gemeen: dezelfde blijdschap dat we deze man een stukje verder op weg hadden kunnen helpen. Tegelijkertijd voel ik ook nog wat schaamte. Mijn eerste insteek was negeren en afpoeieren. Eigenlijk zoals ik zo vaak doe als iemand op straat iets vraagt.

Ik toon niet vanzelf de gastvrijheid als die Jezus zijn leerlingen in het vooruitzicht stelt. Hij stuurt de 72 op pad, zonder spullen en alleen met de opdracht: verspreid het Goede Nieuws. Hierbij klinkt eigenlijk een echo uit het Oude Testament. In het Bijbelboek Numeri lezen we over Mozes. Het Volk trekt door de woestijn naar het Beloofde Land. Mozes is uitgeput. Hij heeft het gevoel alle verantwoordelijkheid te dragen en hij kan het niet meer aan. God geeft hem de opdracht om zeventig wijze mensen uit te zoeken. Zij zullen de Geest ontvangen om Mozes te kunnen helpen bij zijn dienstwerk. Ze zullen zijn missie samen gaan dragen. Ook de leerlingen in het Evangelie van vandaag worden gezonden om zo’n stukje van Jezus’ Missie te dragen. Ze gaan naar de dorpen waar Hijzelf van plan is te komen. Hun woorden, hun aanwezigheid, bereiden de weg voor Jezus zelf. Die zending geldt ook voor ons. Wij dragen allemaal iets van diezelfde opdracht mee: door woorden van vrede te spreken en liefde te brengen, kunnen we het goede nieuws van Gods Koninkrijk leven en delen. Zo mogen we ons steentje bijdragen.

Tegelijkertijd zijn wij niet alleen gezonden, we worden ook uitgedaagd om zelf gastvrij te zijn. Soms worden we gezonden en op andere momenten zijn wij de persoon die moet ontvangen. Dit mogen we doen zoals we Jezus zelf zouden ontvangen. Soms komt Hij inderdaad in vermomming. Met een rugzak en een knuffelbeest, zelfs als het ons niet uitkomt.

Daar mogen we als leerlingen van de Heer steeds weer voor openstaan. Zelfs als het ingewikkeld is. Afgelopen week stond het nieuws er vol mee. Het wetsvoorstel dat hulp aan mensen zonder papieren strafbaar maakt. Dit lijkt best ver te gaan: als je een boterham geeft aan iemand die “illegaal” in Nederland verblijft, ben je in overtreding. Dan wordt wel gezegd dat de soep niet zo heet gegeten wordt, maar dat het in een wet verankerd zou kunnen worden gaat tegen de christelijke boodschap in.

De bisschop van Haarlem - Amsterdam, mgr. Hendriks, schreef daarover een heldere tekst. Hij zegt: “Het strafbaar stellen van naastenliefde gaat in tegen de christelijke waarden.”

Hij verwijst naar de katholieke sociale leer, waarin staat dat de aarde en haar goederen niet alleen voor enkelen zijn, maar voor iedereen. Hij herinnert ons aan de voorkeursoptie voor de armen. Dat wil zeggen: we hebben de morele plicht om met bijzondere zorg te kijken naar mensen aan de rand – vluchtelingen, daklozen, migranten zonder papieren. Het verbieden van zorg en omzien naar elkaar is verwerpelijk, zo stelt de bisschop. Ook noemt hij dat de asielstromen ook ons eigen falen laten zien. Het is niet gelukt om welvaart beter te verdelen. Er zijn veel oorzaken aan te wijzen, maar daarin hebben we als welvarende landen ook een verantwoordelijkheid. Dit houdt een opdracht voor ons in. Onze gastvrijheid wordt onder druk gezet. En we moeten ons afvragen: waar staan wij? Volgen we lijn van liefde die Christus ons steeds wijst?

Natuurlijk: christelijke liefde betekent niet dat alles mag. Er zijn grenzen, wetten en regels. Alleen laat echte naastenliefde zich niet tegenhouden door bureaucratie, dat zou in ieder geval niet moeten. We mogen kritisch zijn, waakzaam. Maar we mogen nooit koud of onverschillig worden. Jezus toont ons een andere weg.

Die missionaris voor mijn deur bood mij niet zomaar een ontmoeting. Hij hield mij ook een spiegel voor. Kan ik kansen zien en grijpen op gastvrijheid te betonen. Een prachtige uitnodiging. Misschien krijgen we deze week weer een kans en ontmoeten we iemand die ons nodig heeft: voor een broodje, een luisterend oor, of gewoon: een beetje tijd. Wat doe je dan? Kunnen we dan ons hart laten spreken? Ook wij staan in die lijn van de 72 leerlingen. We worden uitgezonden om te delen in de missie van de Heer en het goede nieuws te verspreiden. Ook worden we uitgedaagd om gastvrij te zijn en steeds weer die boodschap van liefde te laten klinken. Medemenselijkheid kan namelijk nooit strafbaar zijn. Amen.

Pastor Sander Verschuur