Preek 20e zondag in jaar C. Luc. 12, 49-53. Vuur ben Ik komen brengen.

Veel katholieken hebben een wat zoetsappig Godsbeeld. God is in hun ogen een lieve, zachtaardige, vredelievende en vooral bejaarde vaderfiguur. Jezus wordt op vele afbeeldingen en beeltenissen voorgesteld als het type ideale schoonzoon: een knappe jongeman met een aristocratisch uiterlijk. Het scheelt weinig of Hij is de prins op het witte paard. Maria en Jozef zijn de ideale ouders: goedlachs, teder, zorgzaam. De Heilige Familie lijkt soms op het ideaal huisgezinnetje zoals je ze ziet in wasmiddel-commercials.

Natuurlijk: het Bijbelse Godsbeeld is die van een liefdevolle en barmhartige God. Maar er zijn genoeg Bijbelpassages aan te wijzen waarin God ingrijpt, tikken uitdeelt, uitdaagt en streng oordeelt. Iets daarvan zien we vandaag in het optreden van Jezus. Vandaag toont Hij zich van een heel andere kant: “Vuur ben Ik op aarde komen brengen en hoe verlang Ik dat het reeds oplaait!” (v. 49). Het vuur, waarover Hij spreekt, heeft niet de betekenis van een vriendelijk haardvuur, waarrond wij gezellig samenkomen en ons kunnen warmen. Nee, het is een verzengend vuur, een oordelend vuur. Jezus bevestigt dat overduidelijk: “Meent gij dat Ik op aarde vrede ben komen brengen? Nee, zeg Ik u, juist verdeeldheid!” (v. 51). We zien Jezus die haaks staat op onze vaak vrome en brave voorstellingen van Hem. De verdeeldheid die Hij brengt gaat dwars door families en vriendschappen.

Om dit te begrijpen, moet je je eerst afvragen hoe de liefde van God eruit ziet in en vanuit een wereld die in zonde is vervallen. Vooropgesteld: God is liefde en dat is God onder alle omstandigheden, wat er ook gebeurt! Echter, wij zien en ontvangen die liefde in een staat van zonde. Hier geldt een aloud principe: hoe iets ontvangen wordt, hangt af van de gemoedstoestand van de ontvanger. Als ik tegen mijn vrouw zeg “ik hou van je”, terwijl ze kwaad op me is, dan ontvangt ze die woorden heel anders dan wanneer ze in een gulle bui is. Of neem de zon. Op een hete, zomerse dag, zoals afgelopen week, zonder een wolkje aan de lucht, voel je de zon branden en spreek je van een felle zon. Maar wanneer diezelfde zon schijnt op een bewolkte, regenachtige herfstdag, dan hebben we het over een ‘waterig zonnetje’. De zon is steeds dezelfde, maar hoe je het licht en de warmte van de zon ontvangt, hangt af van de situatie, hoe je je voelt en wat je aan het doen bent. Zo is het ook met de liefde van God. Die is onveranderlijk en onvoorwaardelijk. Echter, zijn liefde wordt ontvangen in een wereld die bewolkt is door zonde, egoïsme, haat, oorlog, enzovoort. Dat leidt ertoe dat Gods liefde door velen wordt ervaren als veeleisend en veroordelend, soms zelfs als een last, als iets dat verdeelt, iets dat brandt als een vuur.

Kent u het tv-programma Het Familiediner? Het gaat over familieruzies. De presentator probeert te bemiddelen tussen ruziënde familieleden. Hij wordt door de ruziënde partijen gezien als een lastpak en een bemoeial. Er bestaat immers een soort van wapenstilstand, een schijnvrede tussen de strijdende partijen, maar daaronder zit veel spanning. De eerste reactie op de komst van de presentator is dan ook: laat ons met rust, we hebben je niet nodig. De presentator komt als een vredesstichter, maar hij wordt gezien als een onruststoker. Een vergelijkbaar effect hebben de profeten in het Oude Testament. Jeremia wordt in de eerste lezing (Jer. 38, 4-10) zelfs met de dood bedreigd! Jeremia komt met Gods Woord van liefde, maar hij wordt gezien als een lastpak en bemoeial.

Hetzelfde gebeurt met Jezus, maar dan op universele schaal. Wij denken dat deze wereld op orde is, maar schijn bedriegt. Jezus komt in onze zondige wereld als vredesstichter, maar velen ervaren Hem als een onruststoker, die de schijnvrede verstoort en naar ons idee verdeeldheid zaait. Jezus breekt die schijnvrede open. Hij wil ons de ware vrede, de vrede van het hart, de vrede van binnenuit geven. Echter, alvorens Hij die nieuwe vrede kan opbouwen, moet Hij eerst de oude afbreken. Dat is wat wij zien op het kruis! Het kruis toont ons de oude mens die wij afleggen, om ons met de nieuwe mens te kunnen bekleden. Daarom ervaren velen Jezus als een stoorzender, maar in werkelijkheid heeft Hij het beste met ons voor. Hij geeft ons een leven dat eeuwigheidswaarde heeft.

Lees in dit licht nog eens de woorden van Jezus in het evangelie van vandaag. Dan hoor je ineens woorden vol liefde. Je ontdekt dat God het beste met je voorheeft, maar daarvoor moet Hij eerst het maaksel van mensenhanden afbreken. Gods liefde is steeds dezelfde, maar wij ontvangen het vaak niet als zodanig. Als je in een goede bui bent en iemand zegt: ik houd van je, dan zijn dit strelende woorden. Maar als je in een kwade bui bent of in een egoïstische of zelfvoldane bui, dan klinken deze woorden confronterend en ongemeend. Alles hangt af van de houding waarin je ze ontvangt. Ik nodig je uit eens bij jezelf te onderzoeken hoe je relatie met God is en vooral in wat voor geestelijke bui je bent. Dat bepaalt immers hoe je Gods liefde ontvangt en ervaart. Voel je het vuur van zijn liefde? En brengt het je vrede of zaait het verdeeldheid? Indien dat laatste, dan kan er nog veel moois gewonnen worden. Door Christus, onze Heer. Amen.

Diaken Franck Baggen