Preek 2e zondag van Pasen. Joh. 20, 19-31. Goddelijke barmhartigheid.

De afgelopen dagen klonk regelmatig: “Gecondoleerd!”. Hoe mooi het ook is om woorden van medeleven te horen, het riep bij mij persoonlijk vraagtekens op. Natuurlijk inspireert paus Franciscus. In alle eerlijkheid, zijn pauselijke teksten las ik eindelijk met plezier. Ze raakten aan het leven van alledag en daar kon ik iets mee. Tegelijkertijd ken ik hem niet persoonlijk en is het toch iemand in de verte. Een journaliste belde mij en vroeg of ik al over de schok en het verdriet heen was. Ook dat verwonderde mij. Als christenen, als pelgrims van hoop, mogen we namelijk verder kijken dan het hier en nu. We mogen geloven dat er meer is en daar onze hoop op stellen. Toen ik dat noemde, zei zij vriendelijk terug: “O ja, dat begrijp ik wel…”, maar aan haar kant hoorde ik vraagtekens opdoemen. 

Juist in deze Paastijd staan wij er meer bij stil dat door Christus’ verrijzenis de dood niet het einde is. Het is de doorgang naar het leven bij God. Daarheen zijn we onderweg. Natuurlijk is er bij het verlies van een dierbare pijn en verdriet; dat hoort erbij en mag er zijn. Ook mogen we onze troost vinden bij de Levende Heer, die ons in beweging brengt en gaande houdt. In zijn pontificaat gaf paus Franciscus dit handen en voeten door steeds weer de aandacht te vestigen op Gods barmhartigheid, de waarde van synodaliteit en de dynamiek die geloven met zich meebrengt.

Dit zien we ook naar voren komen in het Evangelie van vandaag. De leerlingen zijn bang en zitten binnen met de deuren dicht. Plotseling verschijnt de Heer in hun midden en spreekt woorden van vrede. De Heer wenst hen shalom toe. Dit is meer dan alleen wereldvrede, of een fijn gevoel. Het gaat dieper dan dat. Het is leven zoals God het bedoeld heeft: volledig, vreugdevol en verbonden. Vanuit die vrede schenkt de Heer de vergeving van zonden; de barmhartigheid. God houdt zoveel van ons, dat we steeds weer zijn liefde opnieuw mogen ontvangen. Het moet een hele ervaring voor de leerlingen zien. Verwondering en verrassing zoeken beiden hun weg. De leerlingen delen ook hun ervaringen. Ze staan open voor het verhaal van de ander. Door zo naar elkaar te luisteren ontstaat er een synodale gemeenschap. 

Eén van de leerlingen, Thomas, is afwezig bij die eerste ontmoeting. Hij kijkt maar vreemd op van de getuigenissen. Hij wil tastbaar bewijs: eerst zien en dan geloven. Bij de volgende verschijning nodigt Christus hem dan ook uit om de wonden aan te raken. De wonden laten zien dat Jezus echt door Goede Vrijdag heen is gegaan en nu leeft. Jezus is getekend door zijn liefde tot het uiterste. Hij ging door lijden naar het eeuwig leven. Bij Thomas zien we de dynamiek van geloven naar voren komen. De aanraking heeft hij niet nodig, de uitnodiging is voldoende om tot een levend geloof te komen en te zien dat Jezus meer is dan de Goede Vriend die weer leeft. Hij is Heer én God. Thomas is als het ware onze tweeling in het geloof: aarzelend en zoekend, maar ook geroepen tot een levend vertrouwen in de verrezen Heer.

Als hoopvolle mensen mogen we getuigen van een barmhartige God die ons in beweging brengt. Dat mogen we delen met de mensen om ons heen. In heel zijn pontificaat liet paus Franciscus dit zien. Gods barmhartigheid verkondigde hij door liefde te tonen op plaatsen waar liefde wellicht ver weg lijkt: bij bootvluchtelingen, bij mensen aan de rand van de samenleving, gevangenen. Zijn beeld over de Kerk als veldhospitaal is daarbij treffend. De Kerk moet zich daar tonen waar het nodig is: in de realiteit van het leven. Wonden hoeven dan niet verborgen te worden, maar mogen gezien en verzorgd worden. 

De laatste jaren kwam de synodaliteit meer naar voren. Paus Franciscus liet een Kerk zien die niet naar zichzelf luistert, maar naar de Geest. De Geest die door iedereen heen kan werken. Het is een kwestie van onderscheiden om het op het spoor te komen. Ten slotte was de dynamiek ook sterk aanwezig. De paus riep gelovigen steeds op om in beweging te komen. Concreet deed hij dit in 2013 op de Wereldjongerendagen in Rio de Janeiro. Daar gaf hij de jonge mensen de aansporing, of misschien wel de opdracht om iets te doen met je geloof. Paus Franciscus sprak: “Ga op weg, wees niet bang en dien!”. We hebben namelijk een prachtige boodschap ontvangen die we niet voor onszelf hoeven houden, maar juist met liefdevolle handelingen mogen verspreiden.

Ook in ons gelovig leven mag deze drieslag doorklinken; mogen we Gods barmhartigheid op een synodale manier in beweging brengen. De Verrezen Christus blijft ons roepen en ons er op uitzenden. Durven wij die uitnodiging aan te nemen? Deze week kunnen we proberen meer aandacht te hebben voor die onderdelen in ons gelovig leven. Daartoe kunnen we onszelf de volgende vragen stellen: Waar zie ik Gods liefde en barmhartigheid oplichten in mijn leven? Durf ik mij te laten verrassen, juist op plaatsen waar ik het niet zou verwachten? Kan ik de bewegingen van de Heilige Geest op het spoor komen. Kan ik luisteren naar anderen, om samen te zoeken hoe de Geest daardoor spreekt? Kom ik er ook mee in beweging. Waar word je geroepen om op te staan en een stap naar voren te zetten?

Het is steeds weer de Verrezen Heer die ons daartoe in beweging brengt. Zoals paus Franciscus ons door zijn leven voorhield: door Gods barmhartigheid te ontvangen, samen te luisteren naar de Geest, en in dynamiek op weg te gaan, blijven wij pelgrims van hoop, onderweg naar het leven. Heer, geef paus Franciscus de eeuwige rust, en het eeuwige licht verlichte hem. Dat hij moge rusten in vrede. Door Christus, onze Heer. Amen.

Pastor Sander Verschuur